Czym jest Panchakarma, a czym nie jest?

Ajurweda uczy, że są trzy dosze, które są kombinacją pięciu elementów, z których zbudowany jest cały wszechświat. W tym wszechświecie jest także człowiek, który jest mikrokosmosem – miniaturową wersją tego, co znajduje się na zewnątrz. Vata, Pitta i Kapha występują w każdym ciele, w różnych kombinacjach.

To esencja tego, czym jest Prakriti, czyli Twoja unikalna kombinacja trzech dosz. To świadczy o tym, jaka jesteś. Każda z dosz jest odpowiedzialna za konkretne procesy życiowe, każda z nich ma swoje centra dowodzenia.

Wszystko to, co jest związane z ruchem, a więc również z przesuwaniem treści w jelitach i wydalaniem jest związane z Vatą. Pitta jest siłą transformująca, która odpowiada za trawienie na poziomie ciała, a jej siedzibą w ciele jest wątroba. Natomiast podstawową siłą Kaphy jest dawanie oparcia i nawilżenia, a jej siedzibą są płuca.

Każda z tych dosz doświadcza swojej terapii w trakcie Panchakarmy. “Pancha” znaczy pięć, a “karma” znaczy proces.

Panchakarma to pięć terapii oczyszczających ciało:

1. Oczyszczanie płuc (terapia Kaphy i Vaty), zw. Vamana czyli terapeutyczne wymioty. Ta terapia przebiega w bardzo specyficzny sposób i różni się od wymiotów stosowanych w leczeniu jogą czy naturoterapii. Ten, kto doświadczył tego rodzaju terapii, nie pomyli jej z niczym innym. 

2. Oczyszczanie wątroby (terapia Pitty), zw. Virechana czyli terapeutyczna biegunka czyli taka, którą się indukuje ziołami i którą przerywa się w określony sposób, na przykład pijąc zimną wodę z cytryną.

3. Nawilżanie jelit (terapia Vaty), zw. Basti czyli enemy – wlewy olejowe, które przygotowują jelito do oczyszczania jelit.

4. Oczyszczanie jelit (terapia Vaty), zw. również Basti – tutaj również pojawiają się wlewy, ale ziołowe czyli wlewy oczyszczające. Tak skomponowane, aby usuwały różne rzeczy, które zalegają w jelicie od zbyt długiego czasu.

5. Oczyszczanie zatok (terapia Kaphy i Vaty), zw. Nasyam czyli terapia, która służy oczyszczaniu zatok i balansowaniu właśnie górnej części układu oddechowego.

Całość trwa zazwyczaj około 21 dni, a minimalnie 9-11 dni. Dodatkowo, Panchakarma składa się z trzech etapów: przygotowania, etapu właściwego i etapu odmładzania i wzmacniania organizmu.

Co się w trakcie nich pojawia?

• natłuszczanie ciała od wewnątrz (przyjmowanie masła klarowanego),
• natłuszanie od zewnątrz (masaże z użyciem oleju),
• rozgrzewanie ciała (sauna),
• terapia punktów marma, polegającej na uciskaniu jednego ze 108 punktów na ciele,
• przyjmowanie ziół wspomagających oczyszczanie i układ nerwowy (Triphala i Brahmi),
• ruch i delikatne ćwiczenia,
• spacery w naturze,
• ścisła, lekkostrawna dieta,
• aromaterapia.

Pierwszy etap, który ma miejsce przed oczyszczaniem to zawsze konsultacja, wskazania i przeciwwskazania. A następnie zaplanowanie całego procesu, mając na uwadze to, co klient może, a czego powinien unikać. To oznacza, tym samym, że nie musi korzystać ze wszystkich pięciu rodzajów terapii, które pojawiają się podczas Panchakarmy, a jedynie z tych, które będą mu służyć.

Potem, w ramach dalszego przygotowania wprowadza się codzienny masaż, saunę, ścisłą dietę, indywidualnie dobrane zioła i holistyczne zalecenia dotyczące tego, jak funkcjonować w trakcie Panchakarmy. Także terapia marma i Shirodhara – zabieg wyciszający stosowany najczęściej w pierwszych, najtrudniejszych dniach Panchakarmy.

Drugi etap to oczyszczanie. Bierze w nim udział pięć terapii. Oczywiście, w zależności od indywidualnych zaleceń, może być ich mniej. Każda z nich wymaga odpowiedniego przygotowania.

Trzeci etap jest bardzo istotny i ma miejsce po Panchakarmie. Obejmuje rasajanę, czyli terapię odmładzającą. Polega na łagodnym wyjściu z całego procesu i powrocie do diety. Trwa od jednego do kilku miesięcy, w zależności od stanu, w jakim klient przychodzi na terapię. To trudny etap, który wymaga odpowiedniego wsparcia i wiedzy.

Czym Panchakarma nie jest?

Pod hasłem “Panchakarma” możesz znaleźć różnego rodzaju wyjazdy do Indii. Piszę o tym, bo chcę, żebyś wiedziała jak wygląda obecnie ten obszar działalności na rynku. Niektórzy traktują to jak swoisty biznes, a w samych Indiach każdego miesiąca powstaje ogromna ilość nowych ośrodków Panchakarmy, które w procesie leczenia nie zawsze postępują zgodnie z tradycją.

Czasem słyszę też o wyjazdach organizowanych w Polsce, które zawierają w tytule to modne słowo. Ostatnio gdy wczytałam się w szczegóły programu jednego z kursów nauki Panchakarmy to okazało się, że nie zawiera nic więcej niż terapie przygotowujące do Panchakarmy.

Nazywanie przygotowania “panchakarmą” jest jak nazywanie serwowanie komuś wody, w której gotowała się marchewka i kapusta i nazywanie tego rosołem z makaronem. Ta woda może być bardzo smaczna, lecznicza i wartościowa, ale nigdy nie będzie rosołem z makaronem. I ja jestem całym sercem za uczciwym informowaniem, promowaniem tego, co się robi.

Często w kontekście Panchakarmy pojawia się Kerala – stan, który znajduje się na południu Indii lub Sri Lanka. Oba te tereny są promowane jako ojczyzna Ajurwedy. Warto ten fakt sprostować. Ajurweda pochodzi z terenów obecnych północnych Indii i Pakistanu.

Natomiast od pewnego czasu Kerala została wybrana przez rząd indyjski, jako stan, w którym Ajurweda będzie promowana i rozwijana. Chyba przede wszystkim dlatego, że jest piękna, i że ma przyjazny klimat. W związku z tym istnieje cały szereg udogodnień prawnych i finansowych dla osób, które pracują z Ajurwedą na terenie Kerali.

Podobnie rzecz się ma ze Sri Lanką. Ajurweda dotarła tam razem z mnichami, niosącymi tę wiedzę po całej Azji. Po tym, gdy tam trafiła, zaczęła funkcjonować w nieco innej niż tradycyjna wersji. Miało na to wpływ to, że Sri Lanka jest wyspą buddyjską. Jej charakter nadał Ajurwedzie nieco inny charakter.

---

Jesteś ciekawa jak wygląda Panchakarma “od środka”? Zajrzyj do wpisu Panchakarma – moja subiektywna relacja

Jeśli Panchakarma to dla Ciebie coś nowego, zacznij od Wprowadzenia do Panchakarmy